Khách sạn cửa lò giới thiệu vùng du lịch mới :
Ở xứ Trung và cao nguyên xứ mình , tuyệt đại đa số danh thiếp vườn nhà nước đều cát cứ giữa phứa ngàn , nhưng vườn Núi Chúa ở Ninh Thuận là quần thể nằm núm bướng biển - núi. Vườn có diện tích rộng 30.000ha , trong suốt đó trên đất liền 22.500ha và biển là 7.500ha. Khu Núi Chúa thắng đánh giá là xứ khô khan ở nườm nượp Nam Á. Tại đây thắng danh thiếp nhà khoa học Đức chứng minh rằng thuộc tính khí hậu chẳng khác gì Châu Phi luôn những xứ bán hoang mạc luôn gặp ở Bắc Ban Nha , Bồ Đào Nha và Algeria. Tuy nhiên dưới đáy biển của vườn là rừng ngân nguyên lành và độc đáo đến mức mơ hồn.
Nếu Ninh Thuận thắng xếp là nơi khô khan và nắng nóng nhất do đất thì vườn nhà nước Núi Chúa là xứ Khô khan khô nhất ở tỉnh này. Dải Trời quanh năm gần như chỉ có nắng gió , rất ít Tám chữ mưa. Bởi thế khách khứa lạ đến đây luôn ví von rằng: Phan Rang có tức thị "gió như giáng và nắng như rang". Vào nửa Tám chữ 8 , từ thị trấn Khánh Hải chúng tôi phóng xe máy về Núi Chúa trong suốt cơn thời hạn Bà Chằn , nóng muốn rám như tai mặt.
Con đường của nắng
Rời láng Nại , Tri Hỏa , chúng tôi Hình dung tiếng động đi dọc theo tỉnh lộ 702 từ Tri Hải về Vĩnh Hy , Bình Tiên đến Cam Ranh. Con đường mới mở , tráng nhựa phẳng là dọc theo bờ biển nên gió thộc vào mặt như muốn ghì vô lăng. Dọc hai xã Tuy Hải và Nhơn Hải là bè đồng muối mang tên Đầm Vua , nơi đây có 2 ụ muối , mỗi ụ cao đến 10m dài cả trăm mét trùm bạt bí mật nằm dưới cơn hạn. Lúc ấy là 11 bây giờ trưa , bè đồng nằm dưới chân núi vắng bóng người , chỉ đang những cơn gió mặn chát cộng thêm cái nắng như rang muốn sởn người. Mặc dầu chỉ ti bờ vài chục mét , gió từ biển nườm nượp thổi vào Lộp cộp cũng chẳng xua thắng cái nóng bất kham. Ven đường danh thiếp khu dân cư từ Tuy Hải , Nhơn Hải , Vĩnh Hải cứ vài bóng vũ khí Đã có người bán vé số , hụi kê chiếc bàn con đặt vài chục tờ , đội nón , ngồi để ý ra đường một cách trạng thái đờ đẫn như pho tượng. Khác những nơi mình hử đến , người bán vé số luôn mang chiếc túi trước ngực , gặp khách khứa chìa xấp vé số bộc trực vào mặt chào mời gấp gấp và nếu chẳng bán thắng , hụi lầm bầm chửi cút phẳng những câu độc ác. Trong vai người về mua “niềm hy vọng” tại bóng cây xanh , mình phát hiện hụi là những con người hiền lành nhẫn nại. Tôi hỏi một người nữ giới ngồi dưới vũ khí keo “Chị bán vài tấm vé số như thế nào sao đủ ăn!”. “Giờ biết làm chi chú! Muối chưa bán thắng , hành tỏi nắng quá bị rụm rồi , lùng thắng đồng nào mừng đồng đó chú ơi!”. Chị phản hồi mà chẳng để ý mặt người hỏi.
Đoạn đường dọc theo tuyến Vĩnh Hải đang thi công , thực ra là đang thay thế những đoạn cua tay áo luôn đường vòng. Âm vang tiếng máy khoan sứ , Đụng sứ chấn động một không gian yên lặng , ở từ xa hử nhấn ra đám làm khó chịu hay gặp khó khăn mù chập chờn ở lưng chừng hẻm núi. Chúng ta dừng xe ngồi bệt trên đường hỏi chuyện , thắng danh thiếp kỹ sư và công nhân mặt đang lấm lem đất đai cho biết “Con đường nào ra đến quốc lộ I tận đô thị Cam Ranh dài đến 60km. Tất cả hử hoàn tất , chỉ riêng đoạn 5km nào là phần sau cuối , chắc cũng vài Tám chữ nữa mới xong”. Đứng trên dốc sứ dựng tại đây để ý xuống biển ti 400m , mình bất ngờ nhấn ra Bài xích sống của biển và rừng. Dưới chân dốc , 7 ngôi nhà xây con quay mặt ra biển có xe máy và dọc dừa xanh , đang trên dốc vài ngôi nhà xuềnh xoàng nằm trong suốt vườn đào lộn hột với lũ gà núi. Dọc đường gà Hình dung tiếng động đi sòng sọc kêu be be , vài con nằm lăn ra vệ đường tỉnh ngộ trừng trừng nhưng lúc có tiếng động của người luôn xe chúng mở dậy Hình dung tiếng động đi vô rừng rất lẹ. Núi ở Vĩnh Hải nhấp nhô vũ khí rừng mang hình dáng bonsai xòe ra trên đồi sứ , đào lộn hột đáng chú ý là tại đây không khí khô cứng lại gió thổi vèo vèo rát bỏng , nhưng khu rừng lùn nào hãy tươi tốt. Ở trên đỉnh đồi thấp , đồi cao dọc chục con gà cố trèo lên đỉnh để ý về biển cả , xinh xẻo như giành vẽ. Hình Bóng của gà , núi , biển cho thấy dáng dấp hoang vu của một vùng đất hiền lành và thơ mộng của núi sông mình. Trong tâm thức mình hãy thú nhận ngắm nghía lũ gà núi con quay đầu ra biển be be gọi lũ hơn là những tòa nhà chọc trời. Sinh xắt phải mang dáng dấp tự nhiên , chứ chẳng phải dành cho con người có tiền có quyền đổ bộ đến bờ biển chặt đứt từng đoạn , làm gọi là đầu tư rồi xây dựng đường bê tông với ánh đèn , bể bơi , nhà hàng… biểu rằng đây là sinh thái.
Tỉnh lộ 702 dài đến nỗi Hình dung tiếng động đi dọc theo bao nhiêu vách núi mép biển hoặc ra tận bờ cát gió thổi như giáng thấm vào như tai thịt. Trên con đường nào , tầm mắt của người đình huỳnh phóng tận đỉnh núi , quét ra biển xanh xa tắp ngoài khơi. Hình Bóng và không gian mép đường chẳng những tình: tình ý mà đang nhuộm chật chất thơ. Được về , ngắm nghía , để ý Trời và người luôn giang san gấm vóc mới thấy quê mình xinh xẻo , do đất mình thắng tự nhiên ưu đãi. Cái Ấy là thế hệ bây chừ và con cháu mai sau có giữ thắng vong hồn di sản của tổ tiên đặt Đã luôn do phứa cuộc mang cho mướn 70 mỗi câu có bốn chẳng lùng rà soát đặt rồi sau đó đang Đã là một đô thị luôn xứ xứ xa lạ. Nơi vùng đất cho mướn ấy người lo chẳng có cửa đặt vào thì Yàng ơi đang gì là quê bọ Trời tổ. Con người chẳng có ký ức , chẳng có kỷ niệm với nơi mình ở thì tình yêu dành cho hắn chỉ là một hình bóng lạt nhòa.
Tôi hử từng có ý định lùng về Núi Chúa từ một cuộc tao phùng Bạc tình. Chuyện bắt đầu từ một cựu binh Mỹ ti đây 9 mỗi câu có bốn tại một quán cà phê mép hòng Xuân Hương , cố gắng Đà Lạt. Lúc ấy , mình ngẫu nhiên gặp một người Mỹ có tuổi khuẩn chân trái ngồi đơn thân để ý ra dòng người một trở cách vọng. Tôi đoán , chắc là vị lữ khách khứa có tâm trạng , nên chủ động mang ly cà phê đến làm quen với lạc quan có khả năng sưởi ấm con người viễn xứ. Gặp thắng người nói đồng ngôn ngữ , đồng mẫu số chung ông mừng lắm rồi tự giới thiệu tên mình là Dan , cựu thượng sĩ của lữ đoàn thủy quân lục chiến Hoa Kỳ hử từng đóng bọn 6 Tám chữ tại Núi Chúa vào mỗi câu có bốn 69 của thế kỷ trước. Ông Dan Đụng tay vào chân khuyết biểu rằng ông hử đặt Đã một phần thân thể mình tại Núi Chúa do trúng mìn của ViSi ( Việt Cộng ). Lần sang Việt Nam nào ông muốn về Đã chiến trường xưa đặt nghen một thì trai trẻ. Dan nhờ mình dẫn đường đến Núi Chúa nhưng mình chối từ do chẳng biết địa danh nào ở đâu , mà thực ra cũng chưa tin thắng một người mới quen vài phút. Ông Dan ngồi khóc , những giọt nước mắt của người lính chiến đấu già lăn tròn trên u khiến mình chẳng khỏi động lòng. Chiến giành chẳng phải trò đùa , bên sau cuộc chiến đang một Loài khác dằng dai hơn là tình người , tuổi trẻ và đỗi đau khuẩn mát…
Lâu rồi mình chẳng gặp Đã ông Dan , nhưng mỗi lần gặp hoặc về thông dịch cho danh thiếp cựu binh Mỹ mình Đã nghen về Núi Chúa , nghen giọt nước mắt của một quân nhân già trong suốt tuyệt vọng rồi nghen những thương binh do đất mình của hai phía. Suy cho cùng , sau cuộc chiến tranh , nhân dân là người bị thực và đỗi đau to nhất thuộc lòng về những người mạ một thì mang nặng sinh đau với niềm lạc quan về đoạn phổi của mình.
12 bây giờ trưa chủ nhật , chúng tôi đến phứa bản doanh vườn nhà nước Núi Chúa tại thôn Thái An , xã Vĩnh Hải , Ninh Hải , ninh Thuận. Đó là một tòa nhà khá đương đại con quay mặt ra hướng nườm nượp ti biển chừng 200m. Thật chẳng may cho chúng tôi đúng vào Tám chữ hắn nên văn phòng
khách sạn cửa lò trống hoe , chỉ có hai phụ tử kiểm lâm dân tộc Chăm là Đào can đảm , Đạt nườm nượp Đoàn Trẻ. Tuy nhiên Vẫn gặp dịp tốt là gặp thắng Thạc sĩ Trương Thanh Trịnh , 36 tuổi , người Chăm là Phó phòng khoa học và giao tiếp quốc tế đồng với danh thiếp nhà côn trùng học người Bỉ , Đức đang ở Đã vườn đặt nghiên cứu loài bọ mới phạt hiện.
[Joachim Bresseel , nhà côn trùng học người Bỉ mang cho mình coi 5 con bọ quê ( tiếng Anh là Stid ) đang ngọ nguậy trong suốt hộp nhỡ ra ép thắng trên đỉnh Núi Chúa đêm qua. Joacchim nói với mình một cách sung mãn: “Ông coi đây! loại Stid nào hiện diện trên trái đất nào từ mỗi câu có bốn 1876 , sau đó bị tuyệt diệt đến nay Đã Lộ rõ ra tại khu bán hoang mạc nào đó là một đào lộn hột lạ. Mấy mỗi câu có bốn nay chúng tôi về hết danh thiếp vườn nhà nước Châu Á , đêm qua gặp chúng tại đây. Loại nào luôn sống về đêm trên đỉnh núi , phải khó nhọc lắm mới lùng thấy. Joachim gấp một con ra dứ dứ trước mặt mình và cười rất thoả nguyện về công việc của mình. Tôi chẳng phải là người nghiên cứu côn trùng nên để ý loại bọ nào cũng như nhau , thậm chí chẳng mấy hứng nhưng để ý vẻ mặt của hụi mình phải vỗ tay đôm đốp chúc mừng , do đó là công sức mồ hôi và những đêm thức Cây ra hoa mùa hè tận trên đỉnh núi cao , chỉ có những tình nhân nghề mới lặn lội như thế. Joachim nói chuyện phím với mình phẳng tiếng Pháp lầm tiếng Anh nhưng lúc gặp lũ nghiên cứu mẹ chuyển sang tiếng Đức và tiếng Hà Lan. Tất cả 4 ngôn ngữ mẹ ta đều sử dụng thông tỏ như nhau đánh mình thật sự trân trọng. “Ở Bỉ giới trí thức thông tỏ 3 ngôn ngữ đích thị của thế giới Anh-Pháp-Đức , đang dân đen thì sao?” , mình hỏi. “Trời! chúng tôi là cộng đồng Châu Âu , nếu chẳng biết 3 ngôn ngữ nào sẽ trở nên rào chắn. Văn hóa Châu Âu là của chung , nên đa số đều như thế!” , Joachim rũ vai mình một cách thân tình như thầm báo đó là chuyện nhỏ…
Thạc sĩ Trịnh bận việc phải về Phan Rang đồng với lũ nghiên cứu bò sát. Trước lúc lên xe , Trịnh biểu chúng tôi ghé thăm hang rái , làng Raglay nhờ hụi dẫn trèo núi sau đó nên về Vĩnh Hy và Bình Tiên. Nếu chẳng về hết khu vực nào coi như chưa biết gì về khu bán hoang mạc của Việt Nam.
chúng tôi rời tổng hành doanh trong suốt luyến tiếc. Cũng may gặp thắng một lũ dân “phượt” , trên vai lỉnh kỉnh máy ảnh. Họ hử đến đây Hai ba lần , thắng kỹ sư Phạm Văn Xiêm , Trưởng phòng bảo tồn vườn nhà nước Núi Chúa chỉ dẫn , nên có vẻ khá thông tỏ đường đi do đất bước.
đoàn trưởng của lũ thanh niên nào là một “Ta bọ lô” có “số má” ở Việt Nam từng 3 lần trèo đỉnh Fansipan. Anh tên là Nguyễn Hùng Sơn 30 tuổi , da đỏ mun , đầu quấn khăn rằng với thân thể vạm vỡ như con gấu mạ To lớn. Sơn cho biết lên đỉnh núi Chúa đang khổ hơn trèo đỉnh nhà nườm nượp Dương ở ngoài Bắc , do đường lên núi Chúa chẳng dốc đứng hiểm trở như Fansipan , nhưng Đã dài và quanh co qua hết đỉnh núi nào sang đỉnh núi khác với cái nắng như nung , vũ khí rừng cũng sắt se , lấy cây nhỏ xíu , gai nhọn tua tủa , Đụng vào chiếc lá cũng thấy nhói. Nhưng cũng nhờ thế mà mỗi cây xanh trên sứ tự biến hình theo kiểu bonsai với hình thù xinh xẻo mắt.
chúng tôi khởi hành từ thôn Đá Hang thuộc lòng làng Raglay , càng lên cao , cây cối xanh hơn và để ý biển rõ hơn. Cứ qua một rừng cỏ gianh , Đã thấy một đỉnh núi mới bộc trực trước mặt. Hùng Sơn nói đùa rằng đặt chinh phục đỉnh núi Chúa cao 1.040m , phải vượt qua 6 đỉnh núi khác là núi Chúa gạn , Chúa cháu , Chúa mẹ , Chúa mẹ , Chúa chồng , cố gắng Chúa vợ. Biết chúng tôi là người viết và có tuổi , nên hai cô gái trong suốt đoàn luôn về bên mé cổ vũ do sợ bỏ cuộc. Một cô nói: “Không ở đâu lạ như Núi Chúa chú ạ! Nơi đây quy tụ cả bọ hệ sinh thái: rừng khô khan , rừng xanh và hệ sinh thái rạn ngân. Ngoài những rạn ngân thắng đánh giá là xinh xẻo và đa dạng nhất Việt Nam , đang có bãi Thịt là nơi rùa lên đẻ. Do khí hậu nóng và khô nên ở chừng cao dưới 600m là rừng bán hoang mạc với những loài cây bụi , lá cằn cọc chật gai , nhưng từ 600m trở lên là rừng xanh với thảm hễ thực vật phong phú , và từ 800m trở lên là Lộ rõ ra nườm nượp loại vũ khí lá kim , như vũ khí hoàng đàn giả , vũ khí kim giao , thanh tùng , cố gắng thông tre. Chúng cháu về nườm nượp nơi chưa thấy ở đâu lạ như thế!”.
Trèo núi thắng hơn 1 bây giờ đồng hồ , cảm thấy không thể nối thắng nữa nên chúng tôi ra hiệu xin dừng Đã , do thực ra chúng tôi chưa chuẩn bị tâm lý và thực phẩm mang theo. Nên đành vẫy tay chào tạm biệt mang theo đỗi thèm của người thua cuộc.
3h chiều , chúng tôi con quay về làng dân tộc Raglay nằm trong suốt vùng đệm của vườn nhà nước , ngồi dưới bóng câu đào lộn hột uống do đất mía và nhai mì tôm sống cầm hơi và cũng đặt thăm hỏi cuộc sống của bà con. Một người dân xứ sở , tên là Lê Thành tựu ngồi đồng bàn do đất mía nói với chúng tôi phẳng giọng thèm thèm “ Bà con Raglay ở đây hử bao đời , sống dựa vào rừng như làm ruộng , làm nương , lấy đại tràng , lấy sáp và danh thiếp loại lâm thổ sản. Phụ nữ và trẻ con chặt củi bán. Con trai luôn sống phẳng nghề thắp than tại 8 thôn như: Cầu Gãy , Đá Hang , Kiền Kiền , Ấn Đạt , Suối Đá , Suối Giếng , Xóm Bằng , cố gắng Xóm Đèn. Riêng thôn Đá Hang thắng hưởng chính sách từ tiêu chuẩn 134 , có nhà xây vững chắc. Nhưng tuyệt đại đa số đóng cửa , đặt vào rừng lùng sống. Ở nhà chỉ có nữ giới nuôi con nhỏ và trẻ con. Chị Lâm Thị Vui , dân tộc Raglay , người bán nước mía nghen chuyện cũng tham gia: “Bà con lũ mình ra đời ở rừng , to lên từ rừng mà chẳng vào rừng kiếm ăn thì biết làm chi bây giờ...”.
Tám Công là người trải đời , kiến thức rộng , mẹ có vườn tại vịnh Vĩnh Hy , dọc Tám chữ qua lại đường núi Chúa nên khá rành. Anh kể: Dạo mỗi câu có bốn 2005 , một chuyên gia người Đức thuộc lòng Quỹ bảo vệ động vật hoang dã ( WWF ) xách máy móc thiết bị đến đo mức độ khô khan ở Vườn Núi Chúa. Ông ta đo đến , đo lùi hằng bây giờ , chẳng thấy đồng hồ đo nhúc nhắc , ông thiết nghĩ máy hư , mở ra sửa. Nhưng thực tiễn máy chẳng hư , nguyên nhân chỉ do vùng đất nào quá khô đến mức máy không thể lập trình được. Sau đó vị chuyên gia đánh dấu vào mấy tai vũ khí cóc rừng đặt mỗi câu có bốn sau trở lại. Còn ở làng chài Thái An , có một người trai tráng nổi danh trung thành rùa , tên là Mười Nuôi. Ông Mười chẳng nghen mình hử lật lưng bao nhiêu rùa biển , chỉ biết rằng hơn 75 tuổi đời , 60 mỗi câu có bốn ăn thịt rùa , dân ở đây gọi rùa biển là đú. Do Thành quả “quá hớp” nên người làng ở đây chẳng mấy ai đang nghen cái tên Mười Nuôi của ông , mà hụi chỉ gọi ông là Mười Đú. Thế nhưng , đến lúc tuổi già , từ giã nghề sóng do đất , ông luôn sống trong suốt cảm giác tội tình trước biển đời. Người trai tráng chăm ăn rùa mỗi câu có bốn xưa , bây giờ Đã tự nguyện hộ sản cho rùa. Ngày Tám chữ , ông theo dấu chân rùa nối đuôi nhau lên bãi , lùng nhóm trứng của chúng , khoanh xứ , bảo vệ cho trứng nở. Có lúc rùa sinh trên trung thành mép do đất , ông sợ do đất hương ẩm tửu lên , nhóm trứng sẽ bị hư , ông lọ mọ dời nhóm lên nơi cao hơn. Đến lúc rùa nở , ông Đã lùng ti đưa chúng ra biển. Một vài người trong suốt làng thấy ông khó nhọc hộ sản cho rùa , hụi cũng tự nguyện theo ông. Đến mỗi câu có bốn 2003 , lúc WWF nườm nượp Dương tài trợ dự án bảo tồn rùa biển , Vườn Núi Chúa xây được một cái là trạm nho nhỏ , lợp tôn nóng như “lò bánh mì” , nhưng cái trạm hẻo lánh nào hử trở nên nơi về về của ông suốt 4 mỗi câu có bốn qua.
Trên đường đi về hướng Bình Tiên , gặp 2 thanh niên chở than ra khỏi rừng phẳng xe máy “đa quốc gia” Hình dung tiếng động đi ngược lại Vĩnh Hy. Chúng ta tăng tốc đuổi theo quân địch , đến lúc tiếp cận , một chú con quay sang nói như hét “ Đừng báo kiểm lâm nha! Tụi mình dân chở than mướn kiếm ăn thắng 50 ngàn một chuyến , lũ nào ngán mấy ổng nên chờ trưa chủ nhật mới về mà!”. “Thế một lò than ra lùng thắng bao nhiêu tiền” , mình hỏi muốn át tiếng động cơ của hai xe máy đồng lúc. “Hỏi mấy thằng cha thắp than chứ! Tụi hắn đang ẩn dưới suối , nhưng tha hắn về , hắn nghèo khổ lắm , thằng nào cũng ốm nhách , đen nhánh hà!”. Chúng ta giảm ga đặt con quay đầu xe đang nghen hai mẹ thồ than chào tạm biệt phẳng hai tiếng “Bái bai!”. Người trẻ ở rừng hãy mang trái tim nhân bản hơn ở phố.
Vịnh Vĩnh Hy và bãi biển Bình Tiên xinh xẻo đến mức mê li. Vĩnh Hy thắng hai Mạch núi sứ bao bọc ở giữa là hòng do đất biển ra vào , dọc Tám chữ có vài trăm thuyền cá neo đậu đủ sắc màu. Biển Bình Tiên xinh xẻo như giành vẽ , danh thiếp hòn đảo xanh ngạt ngào bóng dừa. Nghe Tám Thạnh nói xứ Bình Tiên trên đất liền là của Ninh Thuận đang dưới biển là của Khánh Hòa.
Trên đường ra Mỹ Thạnh , ghé quán cà phê , nghen những thổ nhân bàn tán với nhau dự án khu du lịch Bình Tiên có quy mô 195 ha với tổng đầu tư 550 tỷ đồng , trong suốt đó có 30 ha Trời rừng phòng hộ thuộc lòng vườn Núi Chúa. Tập đoàn khách sạn Aman chính thức khai trương khu nghỉ dưỡng mang tên Amanoi resort có 36 villa , tọa gồm: hỉ trên đồi Vĩnh Hy. Đây là một gắng gổ của do đất mình vươn lên ngành Công lao chẳng khói mang Đã ích lợi nhà nước. Nhưng trong suốt tâm thức , mình cứ nghen đến Jeff Rutherford , giảng sư về môi trường của đại học Thái Lan. Lần gặp mình ở hòng Tuyền Lâm , Đà Lạt , Jeff lầu bầu “Nơi nào cũng muốn
Du lich cua lo kèm theo sinh thái. Sinh xắt cái đỗi gì mà nơi nào cũng vã bê tông , đường nhựa bộc trực tắp , điện đuốc sáng trưng , nhà cao cửa rộng kèm theo bể bơi bự chát mà làm gọi là sinh thái!”