150 năm nghệ thuật nhiếp ảnh m�u

[bavico]

Năm 1861, nh� vật l� James Clerk Maxwell đ� c�ng bố kh�m ph� của �ng về qu� tr�nh ba m�u m� c�ng nghệ nhiếp ảnh m�u vẫn x�y dựng tr�n đ�. Để kỉ niệm 150 năm sự kiện n�y, ch�ng ta h�y c�ng điểm lại những nh� ph�t minh, những nh� cải tiến, v� những người đ� đi ti�n phong trong việc biến nhiếp ảnh m�u th�nh hiện thực.

Cố định h�nh ảnh
Nh� ph�t minh người Ph�p Joseph Nic�phore Ni�pce đ� tạo ra bức ảnh chụp vĩnh cửu đầu ti�n v�o năm 1822. �ng tr�ng một bản thủy tinh với bitumen, chất bị cứng đi trong �nh s�ng mặt trời. Sau khi đặt bản thủy tinh trong một buồng tối v� phơi s�ng n� trong 8 giờ, �ng rửa sạch đi bitumen mềm, chưa bị phơi s�ng bằng dầu hoa oải hương, để lại một h�nh ảnh vĩnh cửu. bức ảnh ở đ�y, Cảnh nh�n từ Cửa số ở Le Gras, l� th� dụ xưa nhất c�n lưu giữ được của kĩ thuật tr�n v� được chụp hồi năm 1826.

Nh� ti�n phong hay kẻ lừa gạt?
Bức ảnh m�u đầu ti�n xuất hiện ch�nh x�c khi n�o th� vẫn c�n l� một b� ẩn. Năm 1851, một gi�o sĩ người Mĩ t�n gọi l� Levi Hill đ� c�ng bố rằng �ng đ� ho�n thiện một kĩ thuật m�u. Tuy nhi�n, �ng từ chối chia sẻ c�c chi tiết của qu� tr�nh của �ng cho đến khi �ng c� bằng s�ng chế trong tay. Nhưng chẳng ai hoan ngh�nh cả v� v�o năm 1856, cuối c�ng �ng đ� tiết lộ phương ph�p của m�nh � l�c đ�, những người đương thời đ� tẩy chay v� xem �ng l� kẻ lừa đảo. C�c nh� nghi�n cứu tại Bảo t�ng Quốc gia Lịch sử nước Mĩ ở thủ đ� Washington v� Viện Bảo tồn Getty ở Los Angeles sau n�y đ� chứng tỏ rằng kĩ thuật của Hill c� thể t�i tạo m�u sắc một c�ch th� sơ, nhưng �ng c�n bổ sung th�m c�c sắc tố bằng phương ph�p thủ c�ng nữa.

(Ảnh: Levi Hill/Information Technology and Society Division,
National Museum of American History)

M�u cộng
Cơ sở l� thuyết của nhiếp ảnh m�u được thiết lập v�o năm 1861. Trong một b�i thuyết tr�nh tại Hội Ho�ng gia ở London, nh� vật l� v� to�n học James Clerk Maxwell đ� tr�nh b�y rằng người ta c� thể t�i tạo mọi m�u sắc trong tự nhi�n bằng c�ch kết hợp m�u đỏ, lục v� lam. �ng chứng minh � tưởng tr�n bằng c�ch đưa ba k�nh chiếu ảnh đen trắng kẻ � vu�ng qua những bộ lọc m�u đỏ, lục v� lam. Sau đ�, �ng chồng ba ảnh n�y l�n nhau, sử dụng ba m�y chiếu � mỗi m�y c� một bộ lọc m�u tương ứng. Kết quả l� một bức ảnh m�u trọn vẹn. Bức ảnh tr�n t�i dựng lại hiệu ứng đ�, nhưng được tạo ra sau n�y. Kĩ thuật tổng hợp m�u cộng của Maxwell l� cơ sở của phần lớn kĩ thuật nhiếp ảnh v� in ấn ng�y nay.

(Ảnh: James Clerk Maxwell)

M�u trừ
Thay v� h�a trộn những m�u cơ bản để tạo ảnh, một phương ph�p kh�c tạo ra ảnh m�u l� trừ c�c m�u ra khỏi �nh s�ng trắng. Kĩ thuật n�y do nh� nhiếp ảnh người Ph�p Louis Ducos du Hauron đi ti�n phong hồi cuối thập ni�n 1860. �ng đặt t�n cho n� l� kĩ thuật chụp ảnh m�u tự nhi�n.

(Ảnh: Louis Ducos du Hauron)

Hướng đến trọn quang phổ
Trong những ng�y đầu sơ khai của nhiếp ảnh m�u, đa số h�nh ảnh c� chất lượng m�u sắc ngh�o n�n. Bạc halide d�ng trong chất nhũ tương nhạy s�ng c� t�nh nhạy cao với �nh s�ng lam chứ kh�ng nhạy với những m�u sắc kh�c. Nh� quang h�a học v� nhiếp ảnh gia người Đức Hermann Wilhelm Vogel đ� giải b�i to�n n�y v�o năm 1873 khi �ng ph�t hiện thấy những chất nhuộm nhất định c� thể l�m tăng độ nhạy của bạc halide đối với m�u đỏ v� m�u lục. � tưởng của Vogel ban đầu được �p dụng cho phim đen trắng nhưng ch�ng đ� đặt nền tảng cho kĩ thuật nhiếp ảnh m�u đ�ch thực trong thế kỉ thứ 20.

(Ảnh: Kodak)

Ảnh m�u nổi
V�o cuối thế kỉ thứ 19, nhiếp ảnh m�u l� một th� vui tao nh� � v� ph� qu� � m� c�c nh� h�a học muốn chiếm lĩnh. Nhưng v�o năm 1895, một nh� ph�t minh người Mĩ t�n l� Frederic Ives đ� nghĩ ra một phương ph�p rẻ tiền hơn v� đơn giản hơn để tạo va xem những bức ảnh như thế. C�i gọi l� hệ Kromskop tạo ra ba k�nh chiếu ảnh đen trắng chụp qua những bộ lọc m�u, như Maxwell đ� l�m. Nhưng Ives c�n chế tạo một dụng cụ xem ảnh kết hợp �nh s�ng từ những h�nh ảnh n�y để tạo ra một bức ảnh kh�ng chỉ c� m�u m� c�n c� ba chiều nữa. N� nhanh ch�ng trở n�n nổi tiếng nhưng t�nh bất khả thi việc việc tạo ra ba sự phơi s�ng cho từng bức ảnh cuối c�ng đ� mang đến c�i chết của kĩ thuật. Bức ảnh nổi n�y l� ảnh chụp m�u sớm nhất được biết của San Francisco, chụp sau trận động đất năm 1906.

(Ảnh: Viện Smithsonian)

Ảnh m�u thương mại
Năm 1907, anh em nh� Lumi�re tung ra k�nh ảnh m�u Autochrome, một hệ thống x�y dựng tr�n phương ph�p cộng m�u đ� trở th�nh dạng thức thương mại th�nh c�ng đầu ti�n của nhiếp ảnh m�u. Trong 30 năm tiếp sau đ�, c�ng ti của anh em nh� họ đ� b�n ra h�ng triệu tấm k�nh ảnh c� khả năng t�i tạo m�u sắc một c�ch sống động.

(Ảnh: Helen Messinger Murdoch)

Sự xuất hiện của phim chụp hiện đại
Hạn chế của k�nh ảnh m�u l� gi� th�nh cao của n� v� đ�i h�i thời gian phơi s�ng l�u. V� thế, khi h�ng Kodak tung ra một sản phẩm cạnh tranh rẻ tiền hơn, nhạy s�ng hơn gọi l� Kodachrome v�o năm 1935, n� lập tức th�nh c�ng ngay. Kodak sản xuất Kodachrome cho đến năm 2009 th� dừng, v� nhu cầu giảm s�t do sự sử dụng rộng r�i của nhiếp ảnh kĩ thuật số.

[Theo chupanhdao.blogspot.com)